ปลาหางนกยูงป่า ในประเทศไทยถือว่าเป็นปลาต่างถิ่น (ไม่เคยมีแหล่งกำเนิดในไทย)

ปลาหางนกยูงในประเทศไทยถือว่าเป็นปลาต่างถิ่น (ไม่เคยมีแหล่งกำเนิดในไทย)

แอดมินโพสไว้หลายรอบมากก็ต้องมาโพสไว้อีกเพราะกลุ่มปลาหางนกยูงป่าในไทยเริ่มเติบโตขึ้นและมีคนสนใจมากขึ้น คนใหม่ก็ถือว่าเรียนรู้และศึกษาเปิดประสบการณ์ใหม่ ส่วนสมาชิกกลุ่มคนเก่าๆที่ติดตามกันมานานก็ถือว่าเป็นการ refresh ไปในตัวนะครับ

.

เอาล่ะ เข้าเรื่องตามชื่อกลุ่มคือ “ปลาหางนกยูงป่า” นี่คือกลุ่มเฉพาะทางสำหรับคนชื่นชอบสายพันธุ์ปลาหางนกยูงป่า เท่านั้น...

แน่นอนว่าในไทยไม่เคยเป็นแหล่งกำเนิดของปลาหางนกยูง เมื่อนำสายพันธุ์ปลาจากแหล่งกำเนิดเข้ามาปล่อยหรือเลี้ยงในไทย เรียกตามศัพท์อังกฤษคือ feral (ต่างถิ่น) อันนี้คือเข้าใจตรงกันนะ ตามประวัติปลาหางนกยูงที่ปล่อยลงธรรมชาติในประเทศไทยก่อนคือสายพันธุ์ปลาป่าแท้เรนโบว์ (poecilia reticulata) หรือปลาเจ็ดสี ปลากินยุง ที่เราเรียกกันจนชิน ดังนั้นสายเลือดมันจึงบริสุทธิ์เพียงแค่มันอยู่ต่างถิ่น และไทยไม่มีปลาชนิดนี้มาก่อน มันจึงไม่ต้องไปผสมพันธุ์กับใครและไม่มีการกลายพันธุ์หรือเป็นลูกผสมต่างชนิด และนี่คือสายพันธุ์ปลาป่าของแท้ทั้งชุดแบบสายเลือดบริสุทธิ์ ชัดเจนไหมครับอันนี้ ซึ่งปัจจุบันแทบจะไม่หลงเหลือสายเลือดบริสุทธิ์ให้เห็น เนื่องจากมีการปนเปื้อนทางสายพันธุ์เกิดขึ้น
ซึ่งปลาหางนกยูงแฟนซีตามมาทีหลังสายพันธุ์เรนโบว์ แต่นิยมเลี้ยงในบ้านเป็นปลาสวยงาม แต่ภายหลังถูกพบปล่อยลงตามแหล่งน้ำธรรมชาติแล้วก็ไปผสมพันธุ์กับสายพันธุ์ปลาป่าเรนโบว์ที่มันอาศัยอยู่ในธรรมชาติก่อนหน้านั้น มันก็เป็นลักษณะการปนเปื้อนสายพันธุ์เกิดขึ้น  นั่นทำให้ สายเลือดเรนโบว์ของแท้นั้นไม่บริสุทธิ์อีกต่อไป (no longer pure)

.

ซึ่งในไทยนั้นจะพบเจอปลาประเภทนี้เป็นหลักที่พบเจอปะปนอยู่ในแหล่งน้ำธรรมชาติ ห้วย หนอง คลอง บึง และแหล่งน้ำเสียทั่วไป จึงทำให้เกิดคำเรียกปลาประเภทนี้ว่า สายพันธุ์ต่างถิ่นรุกราน (เอเลี่ยนสปีชี่ส์)
แล้วทำไมยังใช้ชื่อเรียกว่าปลาหางนกยูงป่าในประเทศไทย?
จากที่กล่าวมาสังเกตไหมว่ามีการใช้คำเพื่อเรียกปลาประเภทนี้ค่อนข้างเยอะ เรนโบว์ ปลาเจ็ดสี ปลากินยุง ปลาต่างถิ่น เอเลี่ยน ... เป็นต้น เพื่อให้จำแนกออกได้ชัดเจนว่าปลาชนิดนี้มีหน้าตาลักษณะเป็นอย่างไร จึงใช้ชื่อเรียกในไทยว่า “ปลาหางนกยูงป่า”
อ้างอิงมาจากต้นกำเนิดของปลาชนิดนี้มาจากป่านั่นเอง

.
ปัจจุบัน จึงแบ่งกลุ่มเรียกให้คนเข้าใจได้ง่าย ในไทยก็แบ่งออกได้สามประเภทคือ
1.สายพันธุ์ปลาป่าแท้สายเลือดบริสุทธิ์ pure wild fish ถ้าเป็นปลาที่อยู่ในแหล่งต้นกำเนิดเดิมแน่นอนว่าคือปลาป่าแท้ ถ้าช้อนจากแหล่งกำเนิดมาเลี้ยงต่างถิ่นต่างประเทศถ้ายังไม่ปนเปื้อนทางสายพันธุ์ก็ยังเป็นสายเลือดปลาป่าแท้เหมือนกัน แต่จะใช้คำเรียกว่าปลาป่าต่างถิ่น (feral)  เพื่อแยกให้คนทั่วไปรู้โดยชัดเจนว่าปลาชนิดนี้มีเพียงแหล่งกำเนิดเดียวเท่านั้นที่ค้นพบได้ในโลก ถ้าไปเจอปลาแบบนี้ที่ไหนก็คือปลาต่างถิ่นนั่นเอง  (ซึ่งละไว้ในฐานที่เข้าใจว่าปลาประเภทนี้ไม่มีแหล่งกำเนิดในไทยมันคือปลาต่างถิ่น) ดังนั้น สายเลือดแท้ก็คือสายเลือดแท้ แต่ในไทยเราเรียกชื่อว่า “ปลาหางนกยูงป่า” เพื่อให้เข้าใจตรงกันได้ง่ายว่ามีหน้าตาเป็นแบบนี้นะ ไม่อย่างนั้นคนทั่วไปก็นึกภาพไม่ออก อ้างอิงได้จากในกลุ่มปัจจุบัน หลายคนยังไม่รู้จักประเภทปลาหางนกยูงป่าเลย ว่ามีหน้าตาแบบไหน แบบไหนของแท้ แบบไหนลูกผสม หลายคนยังแยกไม่ออกยังดูไม่เป็นเลย ดังนั้นสำหรับคนที่สนใจปลาประเภทนี้จึงต้องใช้เวลาศึกษาสักหน่อย
2.สายพันธุ์ปลาป่าลูกผสม hybrid wild type
ลูกผสมเกิดจากการปนเปื้อนทางสายพันธุ์เริ่มต้นมาจากการนำสายพันธุ์ปลาป่าแท้จากแหล่งกำเนิด A ไปผสมหรือถูกผสมจากแหล่งกำเนิดอื่นๆ B C D… เป็นต้น หรือผสมกับสายพันธุ์ต่างชนิดที่มีความเข้ากันได้กับระบบสืบพันธุ์แบบเดียวกัน การผสมลักษณะนี้ทำให้เกิดการปนเปื้อนทางสายเลือดและรุ่นลูกมีหน้าตาและลักษณะที่เปลี่ยนไปจากแหล่งกำเนิด A ทำให้ไม่บริสุทธิ์อีกต่อไป (no longer pure) จึงเรียกว่าลูกผสม และลูกผสมที่ปนเปื้อนทางสายเลือดไปแล้วไม่มีทางทำให้กลับมาบริสุทธิ์ได้อีกเช่นกัน ต่อให้จะคัดเลือกไปพัฒนาจนมีหน้าตาคล้ายกับแหล่งกำเนิด ก็ยังมองออกว่าไม่บริสุทธิ์ เพราะมีลักษณะที่สังเกตได้ต่างจากแหล่งกำเนิด ซึ่งคนที่สะสมและสัมผัสของแท้มาแล้วเท่านั้นจะดูออกได้ทันที ซึ่งมีรายละเอียดปลีกย่อยในการสังเกตและพิสูจน์ได้อยู่เช่นกัน
3.สายพันธุ์ปลาแฟนซี fancy guppy
ซึ่งสายพันธุ์ปลาแฟนซีก็มีจุดกำเนิดมาจากปลาป่า เกิดจากการคัดเลือกผสมในทุกรูปแบบ ทุกชนิด ทุกสายพันธุ์ และคัดเลือกลักษณะที่ชอบตามใจบรีดเดอร์ ที่จะสร้างสรรค์ความสวยงามรูปแบบใหม่ออกมาในเชิงการพัฒนาสายพันธุ์และการค้า ในยุคแรกๆปลาแฟนซีจะมีลักษณะของปลาป่าปนให้เห็นอยู่บ้างในสายพันธุ์ที่เรียกกันว่า old fashioned แต่ในปัจจุบันก็พัฒนาสายพันธุ์มาไกลมากๆ หน้าตาและลักษณะของสายพันธุ์ปลานั้นแตกต่างไปจากปลาป่าแล้วสิ้นเชิง เป็นปลาที่นิยมเลี้ยงและหาได้ง่ายตามร้านค้าทั่วไป

ในปัจจุบันก็ยังมีบรีดเดอร์นำสายพันธุ์ปลาแฟนซีบางชนิดมาผสมกับสายพันธุ์ปลาป่าอยู่เสมอ เพื่อพัฒนาสายพันธุ์แปลกใหม่ ป้อนเข้าสู่ตลาดปลาสวยงาม ทำให้ปลาบางชนิดมีการย้อนกลับของสายพันธุ์โดยแสดงลักษณะของปลาป่าออกมาให้เห็นและบางชนิดก็มีสายเลือดปลาป่าปนแฝงอยู่แต่ไม่แสดงออก ในกระบวนการเหล่านี้ จะมีปลาที่ถูกคัดทิ้งจะถูกนำไปคัดเลือกตัวสวยๆอีกทีแล้วนำไปขายถูกๆตามร้านทั่วไป เป็นปลาถุงรวมบ้าง ปลากะละมังบ้าง เป็นต้น เมื่อมีคนนำไปเลี้ยงรวมๆกันหลายๆสี ที่เรามักเรียกว่า ปลาอ่างบัว เมื่อเวลาผ่านไป ยีนส์ปลาป่าที่แฝงอยู่ก็จะแสดงออกมาในรุ่นลูก ที่หลายคนเรียกว่าปลากลายพันธุ์ กลับไปเป็นปลาป่าตามที่หลายคนเรียกกัน นี่คือข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น

.
ส่วนสายพันธุ์หางนกยูงป่าเอนเลอร์ (poecilia wingei)
สายพันธุ์เอนเลอร์แท้จากแหล่งกำเนิดโดยตรง (pure wingei) ซึ่งสายพันธุ์ที่มีให้สะสมส่วนมากจากแหล่งกำเนิด Cumana และ Campoma ในประเทศเวเนซูเอล่า แต่ละชนิดผู้รวบรวมสายพันธุ์ จะทำการตั้งชื่อรหัส สถานที่ และปีที่ค้นพบ ให้กับสายพันธุ์ปลาชนิดนั้นๆ แน่นอนว่าปลาสายพันธุ์แท้จะมีที่มาชัดเจน และอ้างอิงตรงกับแหล่งกำเนิดอย่างถูกต้อง

ในไทยยังถือว่าเป็นปลาน้องใหม่ในวงการมากๆ หลายคนยังไม่รู้จักดี ยังไม่เคยเห็นและสัมผัสของแท้ ดูจากที่โพสของแอดมินเองก็สามารถเปรียบเทียบดูได้ว่าเคยเห็นปลาหน้าตาแบบนี้มาก่อนหรือไม่?  เพราะมันค่อนข้างหายากและ มีไม่กี่ชนิดที่เข้ามาในไทยและคนที่สะสมของแท้นั้นยังมีน้อยมากๆ ด้วยเช่นกัน ณ ปัจจุบัน ที่เห็นโดยทั่วไปมักจะเป็นลูกผสม (hybrid) เป็นส่วนใหญ่ ดังนั้นเมื่อสายพันธุ์เอนเลอร์มีน้อยในไทย มันจึงดูออกได้ง่ายว่าปลาของใครเป็นลูกผสม ปลาของใครเป็นสายเลือดแท้ ตัวอย่างเช่นสายพันธุ์ Cumana black bar ที่มีจำนวนสายพันธุ์ลูกผสมเยอะมากๆในประเทศไทย เพราะเป็นสายพันธุ์เอนเลอร์ชนิดแรกๆที่เข้ามาในไทยนั่นเอง

.

ดังนั้นสายพันธุ์ปลาหางนกยูงป่า อ้างอิงที่รู้จักกันในไทย จะมีอยู่สองชนิดเป็นหลัก คือ สายพันธุ์เรนโบว์ (poecilia reticulata) และ สายพันธุ์เอนเลอร์ (poecilia wingei) ต่างชนิด ต่างสายเลือด และลักษณะก็ไม่เหมือนกัน ซึ่งต้องศึกษาเพิ่มเติม และยังไม่มีหนังสือหรือคู่มือให้ค้นหาในปัจจุบัน มีแต่คนวงในที่ได้รับข้อมูลและงานวิจัยส่งต่อแลกเปลี่ยนกันเองในกลุ่มเฉพาะเท่านั้น ซึ่งแอดมินเคยถอดบทความและนำมาโพสบ้างเป็นครั้งคราว ศึกษาได้จากปักหมุดของกลุ่มเป็นแนวทาง
ในอนาคตกำลังจะมีหนังสือคู่มือสำหรับเอนเลอร์โดยเฉพาะ ตอนนี้ทางอาจารย์ที่เป็นผู้ค้นพบและเก็บรวบรวมตัวอย่างสายพันธุ์ ได้รวบรวมเนื้อหา รูปภาพ และเรียบเรียงไว้เรียบร้อยแล้ว จากการพูดคุยกันเหลือเพียงแค่หาสำนักพิมพ์เพื่อที่จะทำรูปเล่มออกมา หวังว่าในอนาคตอาจจะได้เห็นรูปเล่มสมบูรณ์ออกมาให้ได้สะสมกัน แอดมินจะคอยอัพเดทความคืบหน้าอีกที
.

แอดมินพยายามเรียบเรียงเนื้อหาให้อ่านเข้าใจกันได้ง่าย หวังว่าจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจ ซึ่งยังมีรายละเอียดอีกค่อนข้างเยอะถ้าเจาะลึกลงไปอีก เอาไว้พูดคุยกันตามประเด็นที่สนใจจะดีกว่า ตอนนี้ศึกษาทำความเข้าใจกับพื้นฐาน ให้รู้ที่มา ที่ไป ตามข้อเท็จจริงกันก่อน
ตอนนี้...ขอให้อ่านให้จบ แอดมินก็ดีใจแล้วครับ